لابراتوار دندانپزشکی یا لابراتوار ساخت پروتزهای دندانی، جایی است که انواع پروتزهای دندانی ویژهٔ هر بیمار به سفارش دندانپزشکان ساخته میشود. انواع پروتزهای دندانی شامل روکش، دندان مصنوعی و غیره است. تکنیسینهای دندانسازی، با توجه به درخواست دندانپزشک مبنی بر چگونگی ساخت، اقدام به ساخت انواع پروتزها میکنند. این تولیدات، هم شامل قطعات دندانمانند و هم شامل قطعات درمانی مثل ارتودنسی میشود. در واقع، دندانسازها که در لابراتوارهای دندانسازی فعالیت دارند، یک عضو از تیم دندانپزشکی محسوب میشوند که با همکاری یکدیگر به بازسازی دندانهای ازدسترفته یا اصلاح دندانهای آسیبدیده میپردازند.
دندانپزشک، قالب را پس از ضدعفونی به لابراتوار ارسال و دندانساز، با توجه به طرح درمانِ مربوط، اقدام به ساختِ پروتز موردنظر میکند؛ در این میان، ممکن است چند بار کار توسط دندانپزشک مربوط بررسی و چک شود تا کاملاً مناسب با شرایط دهانی بیمار باشد؛ پس از آن، کار نهایی برای دندانپزشک ارسال و توسط دندانپزشک به بیمار تحویل داده خواهد شد.
رابطه میان دندانپزشک و لابراتوار دندانپزشکی
برای فهم کامل رابطه میان دندانپزشک و لابراتوار دندانپزشکی باید دانست که لابراتوار دندانپزشکی یک حرفه است. تکنسین لابراتوار یک پروتز یا اپلاینس را براساس دستورالعملهای دندانپزشک،با یک قیمت از پیش تعیین شده، میسازد. معمولا لابراتوارهای سازنده پروتز مجاور مطبهای دندانپزشکی قرار ندارند. در واقع این دو معمولا در یک شهر نیستند که این وضعیت میتواند بر روابط دندانپزشک و تکنسین اثرگذار باشد. بنابراین وجودیک دستور کار صحیح، جزئی و ضروری برأی موفقیت کلی در درمان محسوب میشود.
چه چیزهایی در لابراتوار دندانپزشکی ساخته میشود ؟
در لابراتوار های تخصصی دندانپزشکی ، تکنسینهای لابراتوارهای دندانسازی طبق مشخصات و دستورالعمل های دندانپزشک به ساخت مواردی چون :
• دندان مصنوعی کامل برای بیمارانی که تمام دندانهای خود را ازدستدادهاند.
• پروتزهای متحرک جزئی و همچنین پلهای ثابت برای بیمارانی که یک یا چند دندان خود را ازدستدادهاند.
• روکشهای دندان که بهعنوان کلاهی برای بازگرداندن اندازه و شکل اصلی دندان طراحیشده است.
• روکشهایی که زیبایی و عملکرد بیمار را افزایش میدهند.
• روکشهای ارتودنسی و اسپیلنت هایی که به صاف کردن و محافظت از دندانها کمک میکنند.
بهترین لابراتوار دندانسازی چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟
بهترین لابراتوار دندانسازی لابراتواری است که با پزشکان ماهری در ارتباط باشد و با پشتیبانی و تخصص پزشکان و تجهیزات لابراتوار دندانسازی با کیفیت پروتزهای مناسب را برای بیماران تهیه کند.
از خصوصیات لابراتوار دندانسازی خوب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ارائه خدمات آموزشی مناسب
استفاده از تجهیزات با کیفیت
ارائه خدمات کامل و جامع
ارتباط همیشگی با پزشک و در صورت نیاز، ارتباط با بیمار
مراحل ساخت دندان در لابراتوار:
دندانپزشک در اولین قدم با استفاده از تری و مواد آنزیلاتی و نیز سایر مواد قالبگیری، پروسه قالبگیری را انجام میدهد و درخواست خود را مبنی بر ساخت پروتز به لابراتوار ارسال میکند.
در لابراتوار، یک مدل گچی از آنچه دندانپزشک قالبگیری کرده ساخته میشود.
مدل ساخته شده بر روی یک دستگاه مکانیکی قرار میگیرد تا تکنسین دندانساز، با استفاده از آن، دندانهای گزینش شده را با موم متصل نماید.
حالا تکنسین، موم را که به یک لثه شباهت دارد، میسازد و به عنوان پایه دندان از آن استفاده میکند.
دندان مصنوعی در دستگاهی به نام فلاسک قرار میگیرد و گچ بیشتری برای فرم دهی بر روی آن ریخته میشود.
فلاسک در آب جوش قرار میگیرد تا موم آن آب شود.
وقتی موم باقی مانده شسته شد، تکنسین با استفاده از ماده جدا کننده مایع، روی گچ را میپوشاند تا آکریلیک به آن نچسبد.
در این مرحله آکریلیک به فلاسک تزریق میگردد تا به موم تبدیل شود و فرم بگیرد.
متخصص فنی، از ابزارهای لابراتوری مخصوص برای تجزیه قالب گچی استفاده میکند.
دندان مصنوعی در حمام فراصوتی قرار میگیرد تا مطمئن شوند که بقایای گچ کاملاً حذف شده است.
تکنسین، اکریلیک اضافی را از روی دندان مصنوعی پاک کرده و اقدام به صیقل دادن آن خواهد کرد.
پروتز مورد نظر ساخته شده و آماده تحویل به بیمار است.
تأسیس لابراتوار دندانسازی در ایران
تأسیس لابراتوار در ایران منوط به داشتن مدرک کاردانی یا کارشناسی (۱۳۴ واحد) در رشتهٔ «ساخت پروتزهای دندانی» است. در این دورههای دوساله یا چهارساله، دانشجویان واحدهای مربوط به آناتومی دندانها، بهداشت و کنترل عفونت، آشنایی با مواد دندانی، چگونگی ساخت قطعات دندانی و درمانی (نظری و عملی)، تعدادی واحد برای آشنایی با کسبوکار، و نیز تعدادی دروس عمومی را میگذرانند و آمادهٔ ورود به بازار کار میشوند. از لحاظ قانونی، مجوز تأسیس «لابراتوار دندانسازی» فقط به دارندگان مدرک دانشگاهیِ پروتزهای دندانی اعطا میشود.
بازار کار دندانسازی
در حال حاضر تعداد افراد بیکار فارغالتحصیل در این رشته بسیار کم است. همه فارغ التحصیلان این رشته پس از اخذ مدرک میتوانند در لابراتوارهای دندانی مشغول به کار شوند ویا به صورت مستقل اقدام به تأسیس لابراتوار با مجوز وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی نمایند
از لابراتور دندانسازی محمد باقر عرب مدائنی در شهر کرمان با بیش از 24 سال سابقه ،نیز می توان به عنوان یکی از بهترین لابراتورهای دندان سازی در کرمان و جز بهترین دندان سازان کرمان نام برد .