دندان درد یکی از آزاردهنده‌ترین انواع درد است که می‌تواند تمرکز، خواب و آرامش فرد را مختل کند. در بسیاری از موارد، این درد به‌صورت ناگهانی بروز می‌کند و دسترسی فوری به دندانپزشک ممکن نیست. در چنین شرایطی، آشنایی با روش‌های مؤثر و سریع برای کاهش درد دندان در منزل، می‌تواند کمک شایانی به مدیریت وضعیت کند.
درمان دندان درد بسته به علت، سن بیمار و شرایط خاص مثل بارداری یا بیماری‌های زمینه‌ای متفاوت است. از داروهای مسکن قوی مثل مفنامیک اسید تا روش‌های خانگی مانند آب‌نمک و میخک، هر روشی باید متناسب با شرایط انتخاب شود. درمان‌های دندانپزشکی مثل عصب‌کشی، پر کردن یا کشیدن دندان نیز در موارد حاد انجام می‌شود. در این مقاله بهترین راهکارها برای شرایط مختلف از جمله مادران باردار، افراد دیابتی و مبتلایان به دندان درد عصبی یا عفونتی را معرفی کردیم که می‌توانند کمک‌کننده باشند. البته اگر زمان زیادی است که با دندان درد دست و پنجه نرم می‌کنید، هرچه زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید.
درمان فوری دندان درد چیست؟
عوامل و لوازم رفع دندان درد عبارت است از محصولات دارویی یا مواد طبیعی که برای کاهش دندان درد استفاده می‌شوند. این محصولات ممکن است به صورت ژل، کرم، خمیر، قطره یا قرص در دسترس باشند و شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد التهاب‌ها، ضد درد‌ها، مسکن‌ها و مواد ضد عفونی‌کننده هستند.
هدف اصلی این محصولات، کاهش درد و ناراحتی ناشی از التهاب، عفونت یا دیگر عوامل دندانی است. مهم است بدانید که قاتل دندان درد، صرفا راهکار موقتی برای کاهش درد است و برای درمان کامل و مشکلات دندانی، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا علت درد دندان مشخص شود.
درمان فوری دندان درد عصبی
اگر عصب دندان آسیب دیده و التهاب داخلی دندان رخ داده باشد، درمان دندان درد عصبی لازم می‌شود. بعد از بی‌حسی موضعی، دندانپزشک با ابزارهای خاص، عصب‌های دندان آسیب دیده را از بین برده و بعد از پاکسازی مجرای ریشه، جای خالی عصب را پر می‌کند تا باکتری و آلودگی وارد نشود.
پس از اتمام درمان ریشه، دندان با استفاده از آمالگام ترمیم می‌شود. درمان دندان درد عصبی، فرآیند پیچیده‌ای است که بهتر است توسط دندانپزشک مجرب و متخصص انجام شود.
درمان فوری درد دندان عفونتی
برای درمان عفونت دندان از کمپرس سرد، شستشوی دهان با آب نمک و مسکن‌ها کمک بگیرید تا علائم دندان آبسه کرده را بلافاصله برطرف کنید. اگر آبسه و التهاب دندانتان بیشتر از یک تا ۲ هفته طول کشید، بهتر است برای درمان درد دندان عفونتی به دندانپزشک مراجعه کنید. عفونت دندانی خطرناک بوده و ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های قلبی شود.
درمان فوری دندان درد کودکان
برای درمان دندان درد کودکان ابتدا با بررسی دهان کودک شروع کنید (مثلا گیر کردن غذا یا پوسیدگی). کمپرس سرد روی گونه در ناحیه دردناک هم بسیار مؤثر است:
- دارو: استامینوفن یا ایبوپروفن مخصوص کودکان (طبق وزن کودک و با مشورت پزشک)
- درمان خانگی: دهانشویه آب‌نمک ولرم (برای کودکان بالای ۶ سال)، کمپرس سرد
- موارد احتیاط: استفاده از ژل‌های بی‌حسی موضعی در کودکان زیر ۲ سال ممنوع است. اگر درد بیش از ۲۴ ساعت طول کشید یا کودک تب و ورم داشت، حتما باید به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید.
درمان فوری دندان درد در بارداری
دندان درد در بارداری ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی یا التهاب لثه اتفاق بیفتد. بهتر است حتما موارد زیر را در نظر داشته‌باشید:
- دارو: فقط استامینوفن (تایلنول) با تجویز پزشک بی‌خطر است
- قاتل دندان درد خانگی: دهانشویه آب‌نمک، کمپرس سرد، استفاده محدود و سطحی از روغن میخک
- مراقبت دوران بارداری: رعایت بهداشت دهان با مسواک نرم و خمیردندان مخصوص بارداری
توجه کنید که آنتی‌بیوتیک و بی‌حسی‌های دندانی باید حتما با تأیید پزشک زنان و دندانپزشک استفاده شوند. معاینات دندانپزشکی هم در سه‌ماهه دوم بارداری ایمن‌تر است.
درمان فوری دندان درد در شیردهی
در شیردهی، محدودیت دارویی کمتر از بارداری است اما همچنان احتیاط لازم است:
- قاتل دندان درد با دارو: استامینوفن و ایبوپروفن بی‌خطر هستند و وارد شیر مادر نمی‌شوند (با دوز کنترل‌شده)
- درمان خانگی: دهانشویه آب‌نمک، کمپرس یخ، نوشیدن دمنوش بابونه
- درمان پزشکی: بیشتر درمان‌های دندانپزشکی مثل ترمیم یا جرم‌گیری با بی‌حسی لیدوکائین ایمن هستند. البته مصرف آنتی‌بیوتیک یا مسکن قوی باید با مشورت دندانپزشک انجام شود.
درمان فوری دندان درد در افراد دیابتی
افراد دیابتی باید مراقب عفونت‌های دهان باشند زیرا خطر گسترش عفونت در این افراد بیشتر است. برای درمان درد دندان هم می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- دارو درمانی: ایبوپروفن یا استامینوفن (با نظر پزشک و هماهنگ با داروی دیابت)
- درمان خانگی: دهانشویه آب‌نمک، روغن درخت چای، کمپرس سرد
- پیشگیری: کنترل دقیق قند خون، رعایت شدید بهداشت دهان
عفونت دندانی در دیابت می‌تواند خطرناک باشد. در صورت وجود ورم، تب یا چرک، مراجعه فوری به دندانپزشک ضروری است.
دندان درد عصبی و راه‌کارهای رفع آن
با تحریک عصب دندان‌ها، شما دچار دندان درد عصبی می‌شوید. در اغلب موارد این وضعیت همزمان با خوردن یا نوشیدن غذاهای سرد، گرم، ترش یا شیرین اتفاق می‌افتد. بهترین درمان برای این نوع دردهای خفیف تا شدید دندان مراجعه به دندانپزشک است. اگر به دندانپزشک دسترسی ندارید برای تسکین موقتی درد دندان عصبی می‌توانید از راه‌کارهای زیر استفاده کنید.
- مسواک بزنید.
- از مسواک نرم استفاده کنید.
- در صورت حساس بودن عصب دندانتان از خمیردندان مخصوص استفاده کنید.
- اگر دندان‌درد شما شدید است، می‌توانید قرص درمان دندان درد عصبی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا استامینوفن مصرف کنید.