ارتودنسی یکی از شاخه های تخصصی دندانپزشکی است. اصطلاح “ارتودنسی” را می توان به دو کلمه یونانی – “orthos” به معنای صاف یا صحیح و “dontics” به معنای دندان تقسیم کرد. بنابراین ارتودنسی عمل صاف کردن دندان های نامرتب را توصیف می کند.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی یک تخصص دندانپزشکی است که بر روی هم تراز کردن و صاف کردن دندان های شما متمرکز است. اگر دندان‌های کج، روی هم، پیچ خورده یا شکاف دار دارید، ممکن است نیاز به مراجعه به متخصص ارتودنسی داشته باشید. درمان های رایج ارتودنسی شامل بریس های سنتی، ترازهای شفاف و نگهدارنده های متحرک است. نحوه قرار گرفتن دندان های شما روی هم تاثیر بسزایی بر سلامت دهان و دندان شما دارد. با بهبود نحوه برخورد دندان‌های بالا و پایین، می‌توانید خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات سلامت دهان، از جمله حفره، بیماری لثه و سایش بیش از حد (فرسایش) را کاهش دهید.
مزایای ارتودنسی
ارتودنسی مزایای بیشتری صرفا نسبت به بهبود ظاهر زیبایی دارد. مزایای ارتودنسی دندان ها عبارتند از:
- بهبود عزت نفس
- بهبود عملکرد دندان ها از جمله جویدن بهتر و تلفظ و گفتار واضح تر
- کاهش خطر پوسیدگی دندان به دلیل جمع آوری ذرات غذا بین دندان ها
- کاهش خطر آسیب لثه و ضربه ناشی از اوربایت و مال اکلوژن
دلایل رایج ارتودنسی
تقریباً همه می توانند از ارتودنسی سود ببرند. اما برخی از افراد بیش از دیگران به درمان نیاز دارند. بسیاری از افراد به دلیل بهبود ظاهر لبخند خود به دنبال درمان ارتودنسی هستند. اما علاوه بر مزایای زیبایی، ارتودنسی عملکرد جویدن را بهبود می بخشد و سلامت دهان و دندان را بهتر می کند.
اهداف ارتودنسی
- ارائه اصلاحات آرایشی و بهبود ظاهر
- ارائه یک دندان نیش عملکردی سالم
- پیشگیری از بیماری های دندان
برخی از مال اکلوژن های دندانی که ممکن است با ارتودنسی اصلاح شوند عبارتند از:
دندان های شلوغ : شلوغی دندان ها یا تراز ضعیف دندان ها که ممکن است برای افراد دارای دهان خیلی بزرگ باشد. این منجر به نیش ضعیف و همچنین ظاهری ناخوشایند می شود. رایج ترین دندان هایی که شلوغ می شوند، دندان نیش بالایی هستند.
اپن بایت : اپن بایت (Open Bite) زمانی اتفاق می افتد که با بسته شدن فک، دندان های پایینی و بالایی در جلو یا عقب دهان با هم در تماس نباشند و بین آن ها فاصله ایجاد شود. این عارضه یک نوع مال اکلوژن یا ناهمترازی دندان ها( بایت نامناسب ) می باشند.
دیپ اوور بایت :دیپ بایت یک مشکل رایج ارتودنسی است که در آن دندان‌های فک بالایی با دندان‌های فک پایینی هم‌پوشانی دارند. این عارضه تحت عنوان اوربایت یا کلوز بایت نیز شناخته می‌شود. دیپ بایت در موارد خفیف ممکن است علامت و عارضه‌ی خاصی نداشته باشد اما در موارد شدید است باعث درد، سردرد و حتی جراحاتی در دهان شود.
کراس بایت : کراس بایت در اصطلاح به حالتی گفته می‌شود که در آن دندان‌های فک بالا و پایین همتراز نیستند. این عارضه با معاینه ساده دندانها قابل تشخیص است. در حالت معمولی دندان‌های فک بالا کمی جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار دارند. در کراس بایت دندان و یا دندانها در یک منطقه خاص دهان در وضعیت نادرستی قرار دارند.
اورجت شدید :در بعضی موارد، دندان های بالا به طور صحیح روی دندان های پایینی قرار نمی گیرند و باعث ایجاد یک شکاف افقی بین دندان های جلویی بالا و پایین می شوند. به این حالت اورجت شدید گفته می‌شود که در این حالت یا دندان‌های جلویی بالا خیلی جلو هستند یا دندان‌های جلویی پایین خیلی عقب هستند.
اورجت معکوس ( جلوزدگی دندان های بالایی) : همچنین به عنوان اورجت منفی یا آندربایت شناخته می‌شود، این زمانی است که دندان های پایینی بیشتر از دندان های بالایی بیرون می‌زنند.
فاصله بین دندان ها : فاصله غیر طبیعی بین دندان ها ممکن است ناشی از رشد ضعیف، کمتر یا از دست دادن دندان ها باشد.
روش های اتخاذ شده توسط متخصصین ارتودنسی
دندانها را می‌توان در بزرگسالان، نوجوانان یا کودکان با استفاده از بریس‌هایی که ممکن است ثابت یا متحرک باشند، صاف کرد. ممکن است صرفا تنظیم شوند و ممکن است دندانها را صاف کنند و در عین حال امکان رشد و نمو دندان را فراهم کنند.
انواع روش های ارتودنسی
چندین روش درمانی وجود دارد که تحت تخصص ارتودنسی قرار می گیرند. برخی از رایج ترین عبارتند از:
بریس ها (Braces )
بریس ها با استفاده از ترکیبی از براکت ها، باندها و سیم ها به تدریج دندان های شما را به موقعیت دلخواه خود در طول زمان تغییر می دهند. انواع مختلفی از بریس ها بسته به نیاز شما وجود دارد، از جمله بریس های فلزی سنتی و بریس های شفاف (سرامیکی).
ارتودنسی شفاف با الاینر شفاف و متحرک بدون سیم ( Clear Aligners )
الاینرهای ارتودنسی شفاف جایگزین محبوبی برای بریس ها هستند. برندهای معروف عبارتند از Invisalign® و ClearCorrect®. این سیستم‌ها به جای استفاده از براکت‌ها و سیم‌ها برای صاف کردن دندان‌هایتان، از یک سری سینی ترازهای شفاف و سفارشی استفاده می‌کنند. هر ست سینی را به مدت یک تا دو هفته می پوشید قبل از اینکه آنها را برای مجموعه بعدی در سری تعویض کنید. با گذشت زمان، ترازهای شفاف دندان های شما را به موقعیت مناسب خود تغییر می دهند.
نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر ( Retainers )
اگر از بریس ها یا ترازهای شفاف استفاده می کنید، پس از پایان درمان ارتودنسی به نگهدارنده نیاز خواهید داشت. نگهدارنده یک وسیله دهانی سفارشی است که از بیرون رفتن دندان ها از موقعیت مناسب خود جلوگیری می کند. متخصص ارتودنسی شما می تواند به شما بگوید که چند بار برای حفظ نتایج درمان نیاز به استفاده از نگهدارنده دارید.
وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر (Palatal Expander)
دستگاهی است که برای باز کردن فک بالا به کار می‌رود. ارتودنتیست‌ها این دستگاه را معمولا برای کراس بایت، دندان‌های شلوغ و یکسری عارضه‌های دیگر تجویز می‌کنند. بسته به سن بیمار و شدت مشکل او، وسیع کننده باید چندهفته، چندماه یا حتی تا یک‌سال در دهان بمانند.
خطرات ارتودنسی
یکی از مهمترین خطراتی که در ارتودنسی باید در نظر گرفته شود، عدم دستیابی به نتیجه مطلوب بعد از درمان است. با این حال، در بیشتر موارد، مزایای درمان بیشتر از خطرات و مضرات احتمالی است. برخی از خطرات عبارتند از:
پوسیدگی زودهنگام دندان : اگر نواحی اطراف بریس ها تمیز نشوند و پلاک در اطراف یک بریس ثابت جمع شده باشد که باعث پوسیدگی می شود (به خصوص اگر رژیم غذایی سرشار از قند باشد) ممکن است رخ دهد.
تحلیل ریشه یا حل شدن ریشه دندان : حرکت و اتصال دندان ها با بریس ممکن است منجر به این عارضه شود.
از دست دادن تکیه گاه لثه : این نیز به دلیل استفاده از بریس در برخی افراد ایجاد می شود. بریس ها و درمان ارتودنسی ممکن است باعث ایجاد یا تشدید التهاب لثه و افزایش خطر بیماری لثه شوند.
دندانسازی محمد باقر عرب مدائنی در شهر کرمان با بیش از 24 سال سابقه در خدمت شماست .از جمله خدمات ما که جز بهترین دندان سازی ها ما را قرار داده است ساخت انواع دندان مصنوعی با مرغوبترین مواد خارجی و ایرانی است .