دندان مصنوعی، دندان‌ها و لثه های مصنوعی هستند که متناسب با دهان شما ساخته شده و توسط دندان‌پزشکان شما انتخاب می شوند تا جای دندان‌های طبیعی پوسیده یا افتاده را پر کنند. دندان مصنوعی می تواند به صورت کامل یا جزئی باشد، به این معنی که می‌توانند تمام دندان‌های موجود در خط بالای لثه یا پایین لثه را جایگزین کنند ، یا فقط تعداد معدودی از دندان‌های از دست رفته را جایگزین شوند. صرف نظر از اینکه چه نوع دندان مصنوعی ممکن است نیاز داشته باشید، این دندان‌های مصنوعی به صورت سفارشی طراحی شده‌اند که متناسب با دهان شما باشد و از نظر بصری با دندان‌های موجود شما مطابقت داشته باشد.
یکی از سوالاتی که بسیاری از افراد را هنگام انتخاب دندان مصنوعی دچار مشکل می‌کند، انتخاب بین ایمپلنت دندانی ثابت یا پروتز متحرک است. درمان ایمپلنت و پروتز متحرک که عمدتا با هدف جایگزینی دندان‌های از دست رفته انجام می‌شود، دارای مزایا و معایب متعددی هستند. بنابراین، قبل از تصمیم گیری در مورد آنها لازم است با تفاوت‌های بین ایمپلنت و پروتز متحرک آشنا شوید. یکی از این تفاوت‌ها نحوه ساخت دندان مصنوعی ثابت و متحرک است. ساخت و نصب این دو می‌تواند از لحاظ زمان، هزینه و کاربرد تفاوت زیادی داشته باشد.
انواع دندان مصنوعی
پروتز دندان جایگزین متحرکی برای دندان‌های از دست رفته محسوب می‌شود که از پلاستیک یا فلز و به صورت سفارشی تهیه می‌شود تا به خوبی روی لثه‌ها قرار بگیرد. از پروتز دندان کامل در صورت از دست دادن تمام دندان‌ها و از پروتز دندان تکه‌ای در صورت باقی بودن چند دندان استفاده می‌شود.
دندان‌های مصنوعی جزئی
دندان‌های مصنوعی جزئی معمولاً به جای سایر روش‌های جایگزینی دندان وقتی دندان‌های طبیعی اطراف به اندازه کافی قوی نیستند که از ساختارهایی مانند پل‌های دندانی پشتیبانی کنند و یا بیشتر از یک یا دو دندان از بین رفته باشد، بکار می روند.
دندان‌های مصنوعی جزئی به قسمتی از خط لثه که در روی آن قرار می‌گیرند، نصب می‌شوند و به دندان‌های طبیعی مجاور چسبانده می‌شوند تا از محل خود خارج نشوند. به هر حال آنها به طور دائم بسته نمی‌شوند و می‌توانند به راحتی و در هر زمان برای تمیز کردن و در هنگام خواب از دهان خارج شوند.
پروتزهای کامل
دندان‌های مصنوعی کامل ، که به عنوان پروتزهای کامل نیز شناخته می‌شوند ، پروتزهایی هستند که جایگزین تمام دندان‌های طبیعی شما می‌شوند. شما می‌توانید از آنها برای دندان‌های لثه بالا یا لثه پایین خود استفاده کنید و به کمک مکش و یا به کمک یک چسب دهانی در محل خود نگه دارید. درست مانند پروتزهای جزئی ، آنها نیز به راحتی قابل جدا شدن هستند.
دندان‌های مصنوعی فوری و دندان های مصنوعی ژله ای (overdentures)
انواع دیگری از دندان‌های مصنوعی کامل و جزئی وجود دارد که با پروتزهای دائمی سنتی متفاوت است. از جمله این نوع پروتز ها می‌توان به دندان‌های مصنوعی فوری اشاره کرد. این پروتزها قبل از اینکه دندان‌هایی که جایگزین پروتز شده‌اند برداشته شود، ایجاد می‌شوند و بلافاصله بعد از کشیدن دندان و در طی روند بهبودی مورد استفاده قرار می‌گیرند ، که می‌تواند تا شش ماه طول بکشد. این پروتزها می‌توانند به راحتی قبل از پروتزهای دائمی استفاده شوند تا از این طریق بتوانند تغییرات دهان را مدیریت کنند، زیرا در طول بهبودی و در این دوران، تورم در لثه و فک ایجاد می‌شود. پس از اتمام روند بهبودی ، پروتزهای فوری برداشته می‌شوند و دهان شما آماده استفاده از پروتزهای دائمی می‌شود. دندان های مصنوعی ژله ای نیز گزینه دیگری است که اگر پروتزهای سنتی ثابت برای فرد بسیار ناراحت کننده باشند و یا اگر چند دندان طبیعی باقی مانده است ، می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. دندان های مصنوعی ژله ای روی ریشه دندان‌های طبیعی نصب شده و در صورت عدم وجود دندان‌های طبیعی بر روی آن یا روی دندان کاشت شده قرار می‌گیرد. برخی این نوع پروتز را راحت تر می‌دانند و همچنین به راحتی قابل جابجایی هستند.
پروتز ژله‌ای چیست؟
بسته به نوع ساختار، دو دسته اصلی دندان مصنوعی به دو صورت کامل و پارسیل پیشنهاد داده می شوند. اولین مورد در صورتی که تمام دندان ها از دست رفته باشد استفاده می شود، دومین مورد با از دست دادن بخشی از دندان ها به بیماران پیشنهاد می گردد. گاهی اوقات پروتزهای کامل شامل ساختارهایی می شود که به دندان های پایه فیکس می شوند.
همچنین، دندان های مصنوعی نرم در نوع مواد نیز متفاوت هستند. پروتزهای متحرک نرم را می توان از مواد مختلفی که انعطاف پذیر هستند تولید کرد. اجازه دهید در ادامه این مطلب به جزئیات بیشتری بپردازیم و به طور کامل ذکر کنیم که از چه چیزی ساخته شده‌اند و کدام نوع دندان های مصنوعی ارجح تر هستند.
در ساخت دندان مصنوعی ژله ای و یا پروتزهای انعطاف پذیر از انواع مواد نرم ساخته شده اند که شامل نایلون، اکریلیک، پلی اورتان می‌باشد.
ماده اکریلیک
ساخت پروتز دندان با این ماده یکی از سبک های سنتی است که اغلب لابراتورسازها به ساخت آن متوسل می شوند. این نوع محصول از مواد ضد حساسیت و پلاستیک اکریلیک ساخته شده اند. مونتاژ آنها نیازی به چرخش نخ ها ندارد، آنها با کمک قلاب های مخصوص ثابت می شوند.
پروتزهای اکریلیک با سبکی و انعطاف پذیری مشخص می شوند. آنها ساختارهای جزئی و کاملی از دندان‌های مصنوعی را تولید می کنند.
الاستیک پلی اورتان
الاستیک پلی اورتان در مقایسه با سایر محصولات تولید شده از اکریلیک کمتر رایج است، اما از نظر کیفیت چندان پایین نیست. این یک نوع پروتز دندان از پلاستیک پلی اورتان است.
دارای مقاومت بالایی است، قادر به تحمل فشارهای قابل توجهی می‌باشد که در برابر درجه حرارت بالا مقاومت می کند. پلی اورتان یک انتخاب مناسب است چرا که از نظر خواص چیزی از نایلون کم ندارد. تنها تفاوت قیمت مقرون به صرفه تر آن نسبت به نایلون است.
پروتز نایلونی
پروتزهای نایلونی دارای ساختارهای نرم و متحرکی هستند. نایلون یک ماده مصنوعی (پلیمر مصنوعی) است که بسیار بادوام و انعطاف پذیر است. نایلون در برابر تأثیرات خارجی مقاوم است، در موارد بسیار نادر با بروز واکنش های آلرژیک ناگهانی همراه است. این نوع پروتزها زیبایی بیشتری دارند بنابراین در ساخت دندان مصنوعی ژله ای بیشتر از این مورد استفاده می شود.
پایه های اصلی پروتزهای از نایلون ساخته شوه با استفاده طولانی مدت تغییر نمی کند. نایلون بو را در خود نگه نمی دارد، میکروارگانیسم های بیماری زا در سطح ساختار دندان‌های مصنوعی تکثیر نمی شوند. با این همه بایستی مانند هر پروتز متحرک دیگری، به مرور زمان تنظیم یا با پروتزهای جدید جایگزین شود.
تکنیک ساخت دندان مصنوعی ژله ای با پروتز نایلونی حداقل 10-14 روز طول می کشد. برای به دست آوردن قالب های جداگانه، توده های خاصی روی فک ها اعمال می شود. قالب‌های به‌دست‌آمده به آزمایشگاه دندان‌پزشکی فرستاده می‌شوند، جایی که یک مدل گچی که شبیه پروتز نهایی است و به صورت یک ماکت مومی ریخته‌گری می‌شود.
سازه های نایلونی در یک پرس حرارتی ساخته می شوند که در آن محصول با تزریق گرم در دمای بالاتر از 250 درجه سانتی گراد ریخته می شود. وقتی پرس سرد شد با کاترهای الگو جلا داده شده و به مونتاژ فرستاده می شود. پروتز نایلونی طبق گچ های شخصی سازی شده در طی 10 تا 14 روز ساخته می شود.
روش استفاده از دندان مصنوعی چگونه است؟
ابتدا که دندان را در دهان می گذارید ممکن است حس عجیبی داشته باشید اما خیلی زود به آن عادت می کنید.در ابتدا از شما خواسته می شود تمام وقت (از جمله موقع خواب) پروتز را در دهان بگذارید تا به آن عادت کنید. به شما گفته می شود از چه زمانی دیگر باید شبها موقع خواب پروتز را در بیاورید.همیشه لازم نیست حتما موقع خواب آن را در بیاورید اما این کار باعث می شود لثه استراحت کند و کمتر صدمه ببیند.هنگامی که دندان مصنوعی را از دهان در می آورید، باید آن را مرطوب نگه دارید تا خراب نشود. مثلا در یک لیوان حاوی آب یا کیسه پلی اتیلن حاوی مقداری پشم یا پنبه مرطوب و یا در محلول شوینده دندان مصنوعی بگذارید تا پروتز خشک نشود و شکل آن تغییر نکند.